ملطف شعر بالأرز

اسرار النباتات

سبوس برنج (تی كی تی كی)

سبوس برنج عبارت از پوسته خارجی، جنین، لایه آلرون و سلول‌های خارجی چسبیده به آندوسپرم نشاسته‌ای دانه برنج، اوریزاساتیوا از خانواده گرامینه می‌باشد. اوریزا در زبان یونانی به معنای برنج و ساتیوا در لاتین به معنای كشت شده است. برنج یكی از غذاهای اصلی مردم آسیاست و به مقادیر زیاد در چین، هندوستان، ژاپن، تایلند، فیلیپین و ایران كشت می‌گردد. پوست برنج را به وسیله آسیابهای سنگی جدا می‌كنند و سپس برنج به دست آمده را كه برنج قهوهای نامیده میشود، پوست میكَنند و برنج سفید شده را به دست میآورند كه مصرف غذایی دارد و سبوس محصول فرعی آن می‌باشد.

عصاره سبوس برنج:

عصاره سبوس برنج عبارت است از عصاره آبی الكلی سبوس برنج كه هر میلی لیتر از این عصاره نباید كمتر از 60 میكروگرم ویتامین B1 كه معادل 14/5 گرم سبوس برنج است، باشد. مقدار مصرف آن 8 میلی لیتر است. از سبوس برنج روغنی به دست می‌آید كه به روغن سبوس برنج1 موسوم است و استخراج آن از سبوس، معمولاً با استفاده از حلال‌ها صورت می‌گیرد. ضمناً باید در نظر داشت كه در سبوس برنج نوعی لیپاز فعال وجود دارد كه باعث می‌گردد مقدار درصد اسیدهای چرب آزاد را در آن افزایش دهد. روغن سبوس برنج دارای 15- 20 درصد از اسیدهای چرب اشباع شده و 80 تا 85 درصد از نوع اشباع نشده به شرح زیر است:

0/4 تا یك درصد اسید میریستیك، 12- 18 درصد اسید پالمیتیك، 1-3 درصد اسید استئاریك، 40- 45 درصد اسید لینولئیك، به مقدار یك درصد اسید لینولنیك و 0/2 تا 0/4 درصد اسید پالمیتولئیك می‌باشد.

روغن سبوس برنج، به رنگ زرد طلایی است و به سختی، رنگ سفید و روشن پیدا می‌كند و از مشخصات این روغن آن است كه تحت اثر گرما تا حرارت 160 درجه، فاسد نمی‌شود.

روغن سبوس برنج حاوی ویتامین‌های B و E می‌باشد كه باعث تقویت موی سر می‌گردد و رطوبت پوست و موی سر را حفظ می‌كند.

روغن سبوس برنج دارای مواد ضداكسیدان مانند توكوفرول 2 است كه در hexane و حلال‌های دیگر مواد روغنی، حل می‌شود.

روغن سبوس برنج، در تهیه صابون، شامپو و فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد مشروط بر آن كه مقدار اسیدهای چرب آزاد آن كم باشد یعنی لیپاز فعال و موجود در آن، كاملاً به صورتی غیرفعال در آمده باشد.

عصاره سبوس برنج با تشكیل یك لایه بر روی پوست بعد از شستشو از خشك شدن پوست جلوگیری كرده و از پوست محافظت می‌كند.

در ژاپن، مدتها از سبوس برنج برای اعمال آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شد. چونكه سبوس برنج رطوبت را در خود حفظ می‌كند و پوست را روشن كرده و از اثر صاف كنندگی پوست برخوردار است.

از عصاره طبیعی سبوس برنج در ساخت كرمهای پوستی استفاده می‌كنند تا خشكی پوست و ترك خوردگی سرآرنج، زانوها، پاشنه پا، دستها و نقاط دیگر بدن را رفع نماید.

استفاده از عصاره سبوس برنج تأثیرات مختلفی روی پوست بدن دارد كه از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

• رطوبت دهی به پوست و جلوگیری از ترك خوردگی.
• نرم كردن پوست به طوری كه همیشه حالت مرطوب داشته باشد.
• زدودن اكسیژن فعال از سطح پوست به منظور جلوگیری از تشكیل پروكسید چربی.
• اینوسیتول به عنوان یكی از اعضای خانواده ویتامین B ، رشد سلول‌های پوستی را افزایش می‌دهد.
• آریزانول مانع از پیری پوست شده و اشعه ماورای بنفش خورشید را جذب می‌كند. آریزانول گردش خون را بهبود بخشیده، ترشحات پوستی را افزایش داده و سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد.
• اسید فیتیك رشد سلول‌های پوستی را تحریك كرده و به عملكرد پوست كمك می‌كند و سلامت پوست را افزایش می‌دهد.

فهرست منابع:

1- آئینه چی، یعقوب- مفردات پزشكی و گیاهان دارویی ایران- چاپ دوم انتشارات دانشگاه تهران 1370. 2-

زرگری، علی- گیاهان دارویی (جلد چهارم)- چاپ چهارم انتشارات دانشگاه تهران 1369.

ارجاعات

1.Rich bran oil

2. Tocopherol